Anno 2019 zitten mountainbikes ontzettend goed in elkaar. De huidige stand van de techniek zorgt voor veel controle, comfort en rijplezier. Maar iedere rijder is anders, en elke trail stelt andere eisen aan de rijder én aan zijn materiaal. In dit artikel vind je tips & tricks om je fiets te optimaliseren voor maximale controle.

Pedalen

Via de pedalen worden je gewicht en aandrijvingskracht overgebracht op de fiets. Het voornaamste onderscheid kan gemaakt worden tussen platformpedalen en klikpedalen (ook wel clipless pedalen genoemd).

Om met de eerste te beginnen: met platformpedalen zit je niet vast aan de fiets. De meeste pedalen van dit type hebben pinnetjes of een profiel dat ervoor zorgt dat je schoenzolen veel grip op de pedalen hebben. Zo heb je maximale bewegingsvrijheid en kun je in een noodgeval snel afstappen. Ook ontwikkel je een goed gevoel voor de fiets, vooral met sprongtechnieken zoals de bunnyhop. Beheers je een techniek goed, dan kun je hem ook met klikpedalen gaan toepassen.

Bij klikpedalen zitten je schoenen vast aan de pedalen en kun je over de gehele trapcyclus kracht zetten, dus trappen én optrekken. Daardoor kun je met klikpedalen efficiënter rijden. Bovendien heb je veel controle, doordat je vastzit aan de fiets. Tijdens een technische klim kan dat bijvoorbeeld helpen, doordat je de pedalen gemakkelijker kunt blijven rondtrappen. Maar ook in technisch terrein en bergaf werkt de verbinding met de fiets soms in je voordeel. Stel de pedalen en plaatjes wel zodanig in dat je comfortabel en soepel kunt rijden en in/uitklikken, en oefen geruime tijd hiermee voordat je uitdagend terrein opzoekt!

Cockpit

Het stuur is je voornaamste houvast op de fiets. En een breed stuur (tot wel 84 centimeter) heeft veel voordelen: door de langere hefboom kost het sturen minder kracht en kun je krachtiger sturen, bijvoorbeeld om uit een geul te komen. Met je handen verder uit elkaar zit je stabieler op de fiets en die positie geeft vertrouwen. Maar een stuur kan ook té breed zijn: dit merk je als je jezelf helemaal moet uitstrekken om de fiets in extreme situaties te beheersen en te sturen.

De vorm van het stuur is medebepalend voor de stuurhoogte. Een recht stuur is de laagste variant, bij een ‘riser bar’ zijn de stuureinden enkele centimeters hoger zijn dan het midden.

De positie van het stuur wordt bepaald door de lengte en hoek van de stuurpen. Ligt de nadruk op het klimmen en efficiënt rijden, dan heeft een gestrekte ‘diepe’ houding de voorkeur. Die ontstaat met een relatief lange stuurpen die praktisch horizontaal is of zelfs iets omlaag wijst (een zogenaamde ‘negative rise’). 

Is wendbaarheid en controle op technisch terrein van belang, dan kies je beter een korte stuurpen. Verder is een hoge stuurpositie comfortabel en prettig bij het afdalen, terwijl een laag stuur helpt bij het klimmen en – tot op zekere diepte – het bochtengedrag bevordert.

In principe kun je sturen en stuurpennen onbeperkt met elkaar combineren, zolang ze dezelfde klemdiameter hebben. Toch zit er samenhang tussen de stuurbreedte en de lengte van de stuurpen, zeker als je hier iets aan verandert. Neem je bijvoorbeeld een breder stuur, dan is het vaak raadzaam om dit te combineren met een kortere stuurpen zodat je bovenlijf niet verder naar voren komt. 

Dropper post

In steile afdalingen en andere technisch uitdagende situaties is het vaak nodig om je gewicht naar achteren en omlaag te verplaatsen. Dan kan het zadel flink in de weg zitten. Voor zulke momenten kun je stoppen om het zadel met behulp van de snelspanner lager te zetten, maar dat kost tijd en haalt je uit de flow. Ook moet je verderop opnieuw stoppen om het zadel weer naar zijn oorspronkelijke hoogte te verstellen. 

Daarom worden steeds meer mountainbikes uitgerust met een verstelbare zadelpen, ook wel een dropper post genoemd. Deze kan via een knop op het stuur ontgrendeld worden, waarna je het zadel met je eigen gewicht omlaag kunt drukken en weer vergrendelen. Zo ontstaat extra bewegingsruimte om ook de meest extreme situaties het hoofd te bieden. Met een druk op de knop schuift het zadel, dankzij een interne (gas-)veer, weer naar zijn oorspronkelijke hoogte. 

Voor de liefhebbers van afdalingen en technische trails is deze extra functionaliteit een must, maar ook beginners en zelfs XC-wedstrijdrijders kunnen veel baat hebben bij de bewegingsvrijheid die een dropper post biedt. 

Remmen

Moderne schijfremmen zijn krachtiger en beter te doseren dan de velgremmen van vroeger. Toch kan extra remkracht gewenst zijn. Bijvoorbeeld op lange afdalingen in de bergen, of als je wat zwaarder bent dan de gemiddelde mountainbiker. Kijk dan eens welk type remblokken je hebt. De meeste schijfremmen worden namelijk standaard met gesinterde remblokken uitgerust. Die zijn goedkoop en gaan lang mee. Een overstap naar organische remblokken kan dan al een boost geven voor de remkracht: deze bestaan uit een hars van bindmiddel en celluloseachtig materiaal, die harder wordt onder hogere temperatuur. Organische blokken hebben meer remkracht dan gesinterde exemplaren, maar slijten sneller. 

Levert een remblokkenwissel nog niet genoeg remkracht op, dan is een grotere remschijf de volgende stap. De remkracht is namelijk evenredig met de diameter van de remschijf – hoe groter de schijf, hoe krachtiger de rem. Ook deze verandering is vrij eenvoudig: je hoeft slechts een nieuwe schijf en een adapter voor de remklauw te monteren. Let wel op: voor sommige vorken en frames geldt een maximale schijfdiameter. Een te grote schijf kan bij het remmen te veel kracht op de constructie uitoefenen.

Banden

Brede banden met een grof profiel geven veel grip en vertrouwen. Zeker op het voorwiel, want het laatste wat je wilt, is dat het voorwiel in een bocht uitbreekt. Kies daarom bij voorkeur een voorband die minstens even breed is als de achterband en een grover profiel heeft. Zo behoudt de voorband grip en zal het achterwiel in een extreme situatie als eerste uitbreken, wat meestal goed onder controle gehouden kan worden. 

Verder hebben de rubbercompound en de bandenspanning een grote invloed op de grip en schokdemping. Zachte rubbersoorten hebben vooral meer grip op harde ondergrond, maar slijten ook sneller. De optimale bandenspanning is afhankelijk van vele factoren zoals de bandbreedte, het gewicht van de rijder, de ondergrond, rijstijl, etc… In de praktijk is het een kwestie van balans tussen comfort en grip enerzijds, en stabiliteit en stootlekbestendigheid anderzijds. 

Vering

Met tot wel 200 mm veerweg op voor- en achterwiel zijn mountainbikes al lang niet meer te vergelijken met de ongeveerde fietsen uit de jaren negentig. Waarschijnlijk nog belangrijker dan de veerweg is echter de afstelling. De finetuning van de verende voorvork en schokdemper is een kunst op zich, maar iedere mountainbiker zou minimaal twee aspecten moeten kennen. Want vering kan ook in je nadeel werken. 

Ten eerste de preload van de vering, oftewel de mate van invering onder het statische gewicht van de rijder. Deze wordt bepaald door de luchtdruk in de schokdemper/voorvork, of de voorspanning van de spiraalveer bij een ‘coil’-schokdemper. Als vuistregel zou de vering 25% in zijn veerweg moeten zakken als de rijder met zijn volledige gewicht (en uitrusting!) centraal op de fiets zit. 

Ten tweede speelt de rebounddemping een belangrijke rol. Deze controleert de snelheid waarmee de schokdemper/voorvork uitveert, en is goed te merken als je de twee uiterste standen via de kenmerkende rode knop uitprobeert. Helemaal geopend schiet de vering na elke indrukking krachtig uit en hebben de banden weinig grip; helemaal dicht lijkt de fiets aan de grond te plakken en verhardt de vering na enkele snel opeenvolgende schokken. In het ideale geval is de rebounddemping snel genoeg om na elke invering weer op tijd uit te veren voor de volgende schok, maar voorkomt hij dat de wielen van de grond wippen bij het uitveren.

Rijtechniek – Biketuning voor optimale controleMichel Romen is een expert op het gebied van MTB rijtechniek. In zijn boek Bike Skills vind je alles over rijtechniek en materiaal, in beeld gebracht met talloze foto’s en afbeeldingen. Het boek is verkrijgbaar op www.bikeskills.nl.

Tekst: Michel Romen
Foto’s: Michel Romen/Archief Bike Skills

Magazine Blog © Bikefreak-magazine

Bikefreak-magazine